avatar
Б Нямдаваа

Нийтлэсэн

  • 2024-08-26
  • 1

Философийн салбар

ФИЛОСОФИЙН САЛБАР

БНМАУ-ын Сайд нарын зөвлөлийн 1966 онд ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнд Гүн ухаан, хууль цааз судлалын тасаг байгуулагдаж, тасгийн эрхлэгчээр 1967 оны 10-р сарын 12-ны өдөр Чимидийн Жүгдэр томилогдсон байна. 1972 оны 7-р сарын 15-ны өдрийн Философи, социологи, эрхийн хүрээлэн байгуулах тухай шийдвэрт философи, социологи, төр-эрхийн хэлтсүүдтэй байна гэж заасан. Ийнхүү Философийн салбар нь тус хүрээлэнгийн суурь бөгөөд үндсэн нэгж юм.

Тус салбарыг манай улсын нэр хүндтэй эрдэмтэд удирдаж ирсэн бөгөөд философи төдийгүй нийгэм, хүмүүнлэгийн ухааны судалгааны шинэ чиглэлийг болгожээ. Түүхийн хүрээлэнгийн Гүн ухаан, хууль цааз судлалын тасгийн эрхлэгч Ч.Жүгдэр, 1971 оны 6-р сарын 01-нд дэд эрдэмтэн Д.Дашжамц Философи, эрхийн тасгийн эрхлэгчээр томилогдон хүрээлэн байгуулах хүртэл ажилласан.

Хүрээлэн дөнгөж байгуулагдаад хэлтсүүдийн эрхлэгчийг томилоогүй байсан. Философийн хэлтсийг 1973 оны 2-р сарын 06-ны өдрөөс Ш.Түдэвт хариуцуулж байжээ. Г.Лувсанцэрэн 1973 оны 10-р сарын 15-нд Философийн хэлтсийн эрхлэгчээр томилогдон 1983 оны 2-р сарын 01-ний өдөр хүртэл, 1983-1990 онд дэд эрдэмтэн Д.Дашпүрэв, 1991-1995 онд дэд эрдэмтэн Т.Содномдаргиа, 1995-1996 онд МУИС-ийн багш, дэд профессор Ц.Гомбосүрэн /хавсран /, 1997-2002 онд Г.Лхагвасүрэн, 2003-2009 онд доктор (Ph.D) Г.Сайнхишиг, 2009-2015 онд академич Г.Чулуунбаатар, 2015-2017 онд доктор (Ph.D) О.Эрдэнэчимэг нар секторын эрхлэгчээр ажиллаж байв.

ШУА-ийн Түүхийн хүрээлэнгийн Философи, эрхийн тасагт 1968 онд Б.Самбуу, 1969 онд Х.Нямбуу, 1970 онд Ц.Төрбилэг, эрдэм шинжилгээний туслах ажилтнаар 1971 оноос Ш.Түдэв (1981 он хүртэл), Д.Тунгалаг (1978 он хүртэл) нар, 1972 онд Ш.Валерий, 1973 оноос Л.Ёндонжалбуу, С.Боожоо, Г.Лувсанцэрэн, 1974 оноос Г.Сүрэнжав, 1975 оноос Д.Чулуунжав, 1977 оноос А.Жамбал, Н.Намхай, Ж.Юнгэрсүрэн, 1978 онд П.Наранчимэг, Г.Тунгалаг, Ц.Тунгалаг нар, 1979 оноос О.Заяа, 1980 оноос Г.Лхагвасүрэн, 1981-2008 онд Ү.Нямдорж, 1986-1987 онд Ц.Баатартогтох нар эрдэм эрдэм шинжилгээний ажилтнаар ажиллажээ.

1990-ээд оны эхэн үед нийгмийн шинэчлэлийн нөлөөгөөр ажилтнууд ийш тийш шилжин, хувийн бизнес эрхлэх болсон ч тус салбарын голлох эрдэмтэд сектортоо үлдсэн байна. Философийн салбарт зарим салбарын эрдэм шинжилгээний ажилтнуудаас өөр салбар үүсгэсэн, эсвэл буддын судлаачид нэгдсэн байдаг. Тухайлбал, 1990-ээд оны эхэнд Буддын судлал, ШУКО-ын салбараас нэгдэн нийлж байжээ.

1996 оны үед Т.Содномдаргиа, Д.Дашжамц, М.Гантуяа, Н.Энхцогт, Э.Базаржав, А.Жамбал, А.Баясгалан, О.Чимэг, А.Дулам нар гурван төсөл дээр хамтран ажиллаж байсан юм. 1997 оноос Г.Лхагвасүрэн, 1998 оноос Ж.Энхбаяр, Г.Сайнхишиг, А.Цэрэннадмид, 2002 оноос П.Мягмарсайхан, 2003-2007 онд Р.Алтансүх, 2005 оноос Ч.Ган-Өлзий, 2006 оноос Б.Даш-Ёндон, 2009-2011 онд С.Мягмарсүрэн, 2011 оноос С.Соёлмаа, 2008-2012 онд Б.Сийлэгмаа, 2012-2021 онд Б.Цэрмаа, 2016-2017 онд М.Золзаяа, 2017 оноос Г.Чулуунбаатар, Ш.Ганхуяг, Ж.Бямбасүрэн, 2019 оноос О.Болор-Эрдэнэ нар ажиллах болсон. Түр хугацаанд Г.Мэнд-Амар, Х.Амантай, И.Золзаяа нар ажиллаж байсан.


Монголын болон өрнө дорнын философи сэтгэлгээний түүх, Монголын нийгмийн өөрчлөлт, хөгжлийн философи, арга зүйн үндэслэл, тогтвортой хөгжлийн оюун санааны үндсийг судлан боловсруулж байна. Салбарын хамт олон нийгмийн философи, өрнийн философийн түүх, хэл шинжлэлийн философи, структурализм, прагматизм, ёс зүй, феноменологи философийн чиглэлээр мэргэшин ажиллаж байна.

Одоо Философийн салбарын эрхлэгчээр: доктор (Ph.D), дэд профессор Ш.Ганхуяг (2017 оноос),         Эрдэм шинжилгээний ажилтнаар: Ардын багш, доктор (Sc.D) Б.Даш-Ёндон, доктор (Sc.D), профессор Ч.Ган-Өлзий, доктор (Sc.D) Ш.Ариунаа, хүрээлэнгийн захирал доктор (Ph.D) Б.Пүрэвсүрэн, доктор (Ph.D) Ж.Энхбаяр, доктор (Ph.D) С.Соёлмаа, ЭНБД доктор (Ph.D) М.Анара, магистр П.Мягмарсайхан, О.Болор-Эрдэнэ, Ж.Бямбасүрэн нар ажиллаж байна.